Zingen voor Oranje
Vals of flauw, als het maar verkoopt

Na het WK-debacle staan alle neuzen weer dezelfde kant op. Tuurlijk gaat Oranje naar het EK en tuurlijk zijn we ook dan weer topfavoriet. Bij zulke gelegenheden horen liederen, Oranjeliederen. In het verleden zijn er zat gemaakt. Voor het blad FRET van het Nationaal Pop Instituut schreef ik er een artikel over. Van toen we nog gewoon meededen. . .

In 1928 werd de voetbalinterland Nederland-België als volgt in het Algemeen Handelsblad aangekondigd. 'De wedstrijd vangt aan om 2 uur. Om één uur zal begonnen worden met samenzang'.
Ongetwijfeld werden bij die gelegenheid liedjes als De Zilvervloot en Piet Hein gezongen. Tegenwoordig mogen in veel stadions als opwarmertje allerlei derderangs artiesten een poging wagen om de sfeer erin te krijgen. Zo is in de Amsterdam ArenA een Amsterdams feestcafé hofleverancier. Met de samenzang zoals die in 1928 plaatsvond hebben die optredens niets meer te maken. Voor de bezoekers is het gekweel meer het sein dat over tien minuten de wedstrijd begint. De mensen die al op hun plek zitten, houden uit plaatsvervangende schaamte de lippen stijf op elkaar.

Hup Holland Hup
In de vorige eeuw waren interlands van Oranje ware happenings, zeker toen de radio zijn intrede had gedaan. Dat kwam vooral door het bijprogramma, Het lied Hup Holland Hup speelde daar een belangrijke rol in. In vier coupletten vatte Jan de Cler het gespeelde duel voor de KRO-radio samen, waarbij het welbekende refrein in de huiskamer luidkeels werd meegezongen.
Toen de televisie zijn opwachting maakte, en veel duels live uitgezonden werden, was het met Hup Holland Hup gedaan. Tegenwoordig komen veel mensen dan ook niet verder dan de tweede regel. Het slot "Want de leeuw op voetbalschoen kan de hele wereld aan," wordt nog maar zelden voluit gezongen. En dat komt niet alleen door de povere prestaties van Oranje. Er zijn nog wel pogingen gedaan om Hup Holland Hup en de rijmelarij nieuw leven in te blazen, maar dat is tot op heden niet gelukt.
We Gaan Naar Rome
In het interbellum kon het Nederlandse voetbal aardig meekomen. Het was in de tijd van We Gaan Naar Rome, het eerste echte lied over het Nederlands Elftal. het team had zich bijna geplaatst voor het WK in Italië. Er moest alleen nog van de Zwitsers gewonnen worden. Dat gebeurde niet, zodat de eerste Oranjegekte in de kiem gesmoord werd. Dat We Gaan Naar Rome beter is blijven hangen dan de prestaties van Oranje blijkt uit het feit dat het nummer vele malen gebruikt werd voor andere voetbalevenementen. Zo zong Willy Alberti We Gaan Naar Londen, toen Ajax in 1971 in de Europacupfinale stond. Drie jaar later werd het München, toen Oranje meedeed aan het WK aldaar. Die versie was van scheidsrechter Frans Derks.
In 1974 mocht Oranje na 36 jaar weer meedoen aan een groot toernooi. Het WK in München kende weinig muzikale hoogstandjes. pas toen bleek dat het elftal van Michels wel eens hoge ogen zou kunnen gooien, werden er wat liederen op de plaat gegooid. Holland Wint De Wereldcup was er een van. Lenny Kühr had plots niet te klagen over belangstelling toen ze haar winnende songfestivallied De Troubadour had omgedoopt tot De Generaal, naar de bijnaam van Michels.

Bloed Aan De Paal
Het WK van 1978 werd in Argentinie gehouden. Een paar maanden voor aanvang van het evenement voerden Freek de Jonge en Bram Vermeulen, toen nog Neerlands Hoop, actie om de Oranjespelers thuis te houden. Het toenmalige verderfelijke regime van het land, waar ook nu weer veel over te doen is, was de reden van het protest. Bloed Aan De Paal, het theaterprogramma dat de actie ondersteunde, werd op vinyl uitgebracht.
Een andere kwestie die speelde was de Telegraaf-actie Trek Cruijff Over De Streep. Nummer 14 wilde niet naar het WK, maar de wakker krant achtte alleen Hem in staat het stuurloze Oranje naar de titel te voeren. Via de bevriende omroep de TROS mocht Vader Abrahan de gelijknamige hymne die de actie ondersteunde, ten gehore brengen. In deze zaak was Cruijff overigens de verstandigste.
Daarnaast had producer Piet Sauer een WK-succesje. Hij knutselde de groep Conquistador in elkaar en die hadden een hit met Argentina, de tune van de WK-uitzendingen van Studio Sport.
In 1980 deed Oranje, voorlopig, voor het laatst mee aan een groot toernooi. Dat was het EK in Italië. Andrë van Duin wierp zich op als gangmaker van de oranjekoorts. Begin 1980 had hij een dubbele hit met Nederland Die Heeft De Bal en We Gaan Naar Rome Toe (Kampioentje!!!!). Een traditie werd geboren.

Hazes en Oranje
Na de dood van Willy Alberti heeft Amsterdam eigenlijk nog maar één volkszanger. René Froger, Peter Beense en al die anderen ten spijt; ze kunnen niet tippen aan Andrë Hazes. Hoewel hij op en top Amsterdammer is, heeft Hazes zich nooit ingelaten met Ajax. In 1980 zong hij in het televisieprogramma Voetbal 80 zijn ode aan het toen zieltogende FC Amsterdam. Dat gebeurde op de melodie van 'n Vriend, het nummer waarmee het kersverse raadslid in die tijd zijn comeback vierde.
In 1988 was het Nederlands Elftal weer eens aanwezig op een groot toernooi en meteen was het team de grote favoriet. Nederland kreeg er een hymne bij. Hazes had We Houden Van Oranje opgenomen en heel de maand juni was het nummer niet te ontwijken. Overigens kon zelfs de VPRO niet aan de voetbalkoorts ontkomen. Na de legendarische zege op Duitsland flansten de medewerkers van Radio 3 De Marco van Basten-EK mix in elkaar.
Tot 2002 zou Oranje niet meer ontbreken op een groot voetbaltoernooi. Bovendien waren de elftallen steevast favoriet voor de titel, hetgeen de Oranjekoorts alleen maar erger maakte. Voor het WK van 1990 maakte Hazes weer een lied, Oranje Bovenaan. Dat miste de ware hitpotentie.
Hazes liet zich niet kennen. Ook in 1992 was hij de vertolker van het officiele Oranjelied. Samen Kunnen We Oranje Aan was een mix van zijn vorige voetbalhits en bracht zodoende weinig nieuwe inzichten. De plaat werd geen succes omdat het We Houden Van Oranje nog steeds niets van zijn zeggingskracht verloren had.
In 1994 moest Hazes het hebben een beroemde dichtregel. "Ik heb u lief mijn Nederland," zong de volkszanger vol overgave. Het nummer stond op een heuse cd, Good Luck Oranje. Maar het WK liep voor Hazes uit op een teleurstelling. Er waren namelijk kapers op de goudkust. Allereerst was er bralaap Hans Versnel. De oud-horecaondernemer kan niet veel meer dan Tommy Cooper nadoen en wat losse kreten in een microfoon gillen. Dat deed hij in 1994 dan ook. We Gaan naar Amerika, was zijn redelijk succesvolle bijdrage aan de voetbalfeestvreugde. Nog erger was Advocaatje, U-S-Aatje. Een oubollige ode aan bondscoach Dick Advocaat. De kampioenen van 1994 waren Johan en de Groothandel. Als Dick Me Hullep Nodig Heeft werd een zomerhit. De oude rotten uit het muziekvak wisten hoe je een succesvolle plaat moest afleveren. Bovendien werden ze geholpen door de actualiteit. Cruijff zou weer eens bondscoach worden, maar weer ging het op het laatste moment niet door. Met het succes van de Groothandel had het voetballied er weer een nieuw stijlmiddel bij: de parodie. Guus Hiddink en de gebroeders De Boer waren daarbij dankbare onderwerpen. Zo werd bondscoach Hiddink, via de oude hit Guus Kom Naar Huus, toegezongen en hadden de nep-Frank en Ronald een hit waarin ze uitlegden hoe je op goedkope wijze wereldkampioen kon worden.

Een succesvol Oranjelied
In 2004 is Oranje waarschijnlijk weer van de partij op het EK. De Nederlandse muziekindustrie heeft twee jaar om het ultieme Oranjelied te schrijven. Eem blik op de teksten van André Hazes leert dat enkele ingredienten niet mogen ontbreken, wil de missie slagen. Allereerst is er het collectieve gevoel, en dat gaat veel verder dan voetbal alleen. In een goed lied zit een dosis gezonde nationalisme. Dus staan WE bovenaan en worden WE kampioen. Maar dat doen WE wel SAMEN, want Oranje is van ONS. Om die collectiviteit te accentueren, dient er ook gebruik gemaakt te worden van het gemeenschappelijke geheugen. Daarbij valt te denken aan verhaspelde beroemde dichtregels, zoals Ik Heb U Lief Mijn Nederland of In naam Van oranje Doe Open De Poort. Vergeten we daarnaast ook de symbolen niet. De vlag en wimpel, de driekleur en de zilvervloot. En schroom niet helden als Piet Hein uit zijn graf te halen.
Hoogmoed komt voor de val. Hou daar rekening mee. Dus wordt het moeilijk en gaan gaan WE desnoods strijdend voor eer en koningin ten onder. Maar aan het einde schijnt natuurlijk wel de fel oranje gekleurde zon.
De eerste regels van Ik Heb U Lief Mijn Nederland zijn een aardige indicatie:

Het is een eer om voor te strijden
De driekleur met oranje vaan
In victorie en in lijden
Tot het uiterste te gaan
Wat ter wereld is oprechter trouw
Dan tussen volk en het rood, wit, blauw?
Ik hou van jouw, mijn Nederland
Mijn kampioen, mijn Nederland

Met een beetje meer wij-gevoel en gewoon Nederlands, of Jip & Janneke-taal, is dit een redelijke tekst. Laat het wat beter bekken en de hit is klaar.
Mocht het onverhoopt met de coupletten niet vlotten, zorg dan in ieder geval voor een simpel doch functioneel refrein, dat zelfs door de grootste zatlap kan worden meegelald.
Tenslotte moet het geheel in een pakkende melodie gegoten worden. Bombastisch begin, veel galm en een groot koor, het liefst het Nederlands Elftal. Pas wel een beetje op met covers, want daar komt stront van, mocht het onverhoopt niet helemaal goed gaan met Oranje. Een mooi staand begin, gejat van een oud, danwel succesvol Hollandsch liedje strekt tot aanbeveling. Laat het geheel inzingen door een persoonlijkheid, een echte Hollandse jongen van de gestampte pot, die niet wegloopt voor rotti of een broodje shoarma.



De Ultieme Nederlandstalige voetbalsongs Top Tien

1. Tröckener Kecks - Naar De Top
Vriendenploeg speelt finale, komt met 2-1 achter en de trainer ziet in een jonge, onbekende speler de verlosser. Met nog een kwartier te spelen mag hij invallen. Al bij zijn eerste balcontact is het raak. Wij citeren de Belgische commentator Rik de Sadelaer: "Invaller Rick de Leeuw voor het eerst aan de bal, wordt goed aangepakt. Passeert Boniek, tikt de bal tussen de benen van Platini door, speelt de bal voorbij Scirea, De Leeuw is door, blijft-ie kalm. Goal!" Vooral die bijdrage van De Sadelaer spreekt, ruim vijftien jaar na het verschijnen van Naar De Top nog steeds tot de verbeelding. En het moet gezegd worden; De Leeuw is een echte voetbalfan, maar we hebben hem het afgelopen seizoen wel een beetje gemist in de perskamer van Ajax.

2. Henk Spaan - Stille Willem
Even een paar misverstanden uit de weg ruimen. Dit lied gaat niet over Willem van Hanegem en zeker ook niet over Wim Jansen. Stille Willem, een meesterlijke cover van Love Of The Common People van The Everly Brothers, is een ode aan de broodvoetballers. Zij trainen zich de blubber voor maar weinig geld, zoals Spaan het zelf in 1981 zong. Dat waren nog eens tijden."Altijd maar zijn best doen, zo goed als hij kan," Ook daar is anno 2002 behoorlijk de klad in gekomen.

3. Jackie van Dam - Hand In Hand Kameraden
Feyenoord heeft het mooiste clublied van de wereld. Het refrein staat vol prachtige one-liners, die, zelfs buiten de context, nog iets met de Feyenoord-hymne te maken hebben. Zeg "hand in hand" en je denkt er "kameraden" achteraan.
Hand in Hand werd in 1963 door Van Dam op de plaat gezet, ter ere van de goede prestaties van de Rotterdammers in de Europacup. Curieus is dat Willy Alberti het ooit bestond een Ajax-versie van het nummer op te nemen. het ergste is dat het wanproduct nog in De Meer gedraaid is ook.

4. Louis Davids - De Voetbalmatch
Misschien wel het eerste Nederlandstalige voetballied ooit. Het nummer is in 1932 opgenomen, maar kwam pas in 1949 als single uit. Louis mag mee naar Ajax-Blauw Wit, een wedstrijd die op het scherpst van de snede gespeeld wordt, volgens de zanger. "er vallen toch geen dooien," vraagt hij zich dan ook in lichte paniek af. Ook de geestdrift van het publiek blijft niet onopgemerkt. Bij een goal krijgt Davids spontaan een zoen van de vriend die hem had meegenomen. "Nou die smeedde gauw het ijzer toen het heet was, En hij gaf mij een verbouwereerde zoen."
En er zit meer homo-erotiek in het lied. Het is nauwelijks voor te stellen is dat Jacques van Tol, de schrijver van het lied, dat per ongeluk deed.
"Twintig knullen in d'r Jansen en Tilanus,
liepen los in het midden op een grasveld rond.
Wassen beelden mens, om zo rauw in te bijten,
Af en toe dan kwam het water in mijn mond.
Ik zat zonder erg dat snoepgoed aan te kijken."

5. Luc Lutz - Het Brilletje van Van Daele
In 1970 won Feyenoord de Wereldbeker.Tijdens de wedstrijd maakte Joop van Daele het winnende doelpunt. Een tegenspeler werd toen zo kwaad dat hij de bril van Joops hoofd sloeg en daarna vertrapte. Het incident was wekenlang gespreksonderwerp in Rotterdam. Overigens komt het nummer uit het satirische radio-programma Cursief. Dat had een reputatie op het gebeid van voetballiederen. Gerard Cox zong in de Clapton-cover Rolin' over Feyenoord, Ton van Duijnhoven probeerde er zijn eerste versie van zijn creatie Suppoost Crooswijk en in 1973 was heel Amsterdam boos op Luc Lutz, Dimitri Frenkel Frank, Netty Roosenfeldt en Gerard Cox vanwege de dijenkletser Ajax gaat Kapot Aan Drank En Vrouwen, een liedje naar aanleiding van uitspraken van toenmailg trainer George Knobel.

6. Jiskefet - Mijn Club
Het omgekeerde van het heldenepos van Rick de Leeuw en zijn vriendjes. Mijn Club is het trieste verhaal van een gemiste penalty in een droomfinale. De gevolgen zijn desastreus. Carrière naar de kloten, maar vader blijft nog in de speler geloven. Kortom; een smartlap eerste klas!

7. Allstars - Groen als gras
De film en de serie waren niet veel aan. Eigenlijk is alleen het liedje leuk. De tekst is aardig en ademt de juiste, recreatieve, voetbalsfeer uit. In Groen Als Gras is voetbal belangrijk, maar bijzaken, zoals vriendschap en het zuipen in de kantine, tellen misschien nog wel zwaarder.

8. Harry Vermegen - 1-2-3-4 Dennisbier
Met Harry kan je doorgaans lachen. Als wederhelft van Henk Spaan bij Pisa en Verona mocht hij de populist uithangen. Na de breuk deed hij het solo ook best aardig. Dit lied werd speciaal gemaakt voor het EK van 2000. Een echte ode aan Dennis Bergkamp is het niet, maar het zegt wel iets over de gemiddelde voetbalsupporter:
Rondjes die loop je niet
Rondjes die geef je
Drink Dennisbier
Dan leef je

9. De Raggende Manne - Naar Vore
Deden Bob Fosko en z'n manne stiekem toch mee aan de voetbalkoorts die nu eenmaal rond een WK hangt. Naar Vore is een aardig voetballied met een prachtige bijrol voor Michiel Romeyn. Hij heeft een parlando waarin hij, als Limburgse trainer, wat voetbaltermen bezigt. Moet een parodie zijn op Frans Körver.

10. Osdorp Posse ­ Nepsupporter Een lied over voetbalvandalisme, want dat hoort er tegenwoordig ook bij. Def P. en zijn makkers trekken in Nepsupporters keihard van leer tegen degenen die menig voetbalfestijn verstieren. Het lied is veel beter dan het halfzachte ¹t Is Weer Fijn Langs De Lijn van Harrie Slinger. Op Nepsupporter is er ook een rol weggelegd voor de F-side, en ook die kunnen prachtig zingen.



Het Muzikale Oranje

Johan Cruijff
De beste voetballer van Nederland was zeker niet de beste zanger van ons land. Dat blijkt uit het singeltje dat hij in 1969 opnam: Oei, Oei, Oei, Dat Was Me Weer Een Loei! Cruijff schijnt er zelf niet graag aan herinnerd te worden.

Willem van Hanegem
De huidige assistent-bondscoach was in 1986 de held van de Rotterdamse Kuip, hoewel hij toen al drie jaar gestopt was als voetballer. Tijdens het Kuipspeltakel van Los Vast, het beruchte NCRV-radioprogramma, mocht De Kromme een geheel eigen, en valse, interpretatie geven van Joe Cockers You Are So Beautiful. Tien jaar eerder maakte Willem al furore op vinyl. Samen met de kleurrijke scheidsrechter Frans Derks had hij een carnavalskraker met Ik Ben Ik.

Ruud Gullit
Had in 1984 een heuse top tien-hit met Not The Dancing Kind. De hit bracht hem zelfs in Countdown Cafè, waarin duidelijk te zien was dat de tekst van het lied niet gelogen was. Vier jaar later stond Gullit weer hoog genoteerd met South Africa, een nummer dat hij samen vertolkte met Revelation Time. Als wederdienst nam de groep een echte ode aan de international op: Captain Dread. Overigens heeft zijn eerste vrouw ooit onthuld dat de huwelijksnacht met de voetballer weinig aan was. Gullit had een gitaar gehad en in plaats van het bepotelen van zijn vrouw, tokkelde hij tot het ochtendgloren op zijn gekregen speeltje.

Simon Tahamata
De Molukse vleugelspits is met een gitaar bijna net zo virtuoos als met een bal. Plaatjes mocht Simon echter nooit maken, maar in menig tv-programma was hij een graag geziene gast.

Frank Kramer
Was ooit aanvaller bij FC Amsterdam, Volendam en meer van dat soort clubs. Daarnaast mocht hij AVRO¹s Sportpanorama presenteren. Dat liep op stront uit toen bleek dat Kramer, die thans bij Eurosport babbelt, een eigen wil had. In de muziek verging het hem een stuk beter. In 1976 maakte hij deel uit van de groep Full House. Het vrolijke zestal had een zomerhit met Standing On The Inside. Het liedje is beter blijven hangen dan de voetbalacties van Frank.

Rinus Michels
Voordat Michels generaal werd van het Nederlandse voetbal, was hij voorhoedespeler bij Ajax. Als coach had hij meer succes, op het veld en aan de zijde van Neerlands trots Willy Alberti en Johnny Jordaan. In 1974 zong hij al duetten met het duo. In 1988 maakte hij zich muzikaal onsterfelijk door live op tv het prachtige Droomland ten gehore te brengen. Om Michels met zijn eigen woorden te quoten: "We zullen het nooit, nooit, nooit vergeten."

Gerrie en Arnold Mühren
De twee voetbalbroers zijn afkomstig uit Volendam en lieten in 1973 horen dat niet iedere Volendammer gezegend is met een dijk van een stem. Ajax Is De Koning Van De Mat heette hun flop. Het is Arnold overigens vergeven. Hij was de man van De Pass op 25 juni 1988. In München was dat. . .

Mario Melchiot en Dean Gorré
Samen met Benni McCarty, hun Zuid-Afrikaanse ploeggenoot, maakten ze in 1999 een plaatje. The Midas Touch werd een piepklein hitje, dat ontstond na een optreden in het programma De Regenjas van Harry Vermegen. Dean Goré is verbannen naar Engeland. Mario Melchiot heeft het nu als international en speler van Chelsea te druk voor muzikale fratsen.

Dries Roelvink
Een getalenteerd baasje. groeide op in de Amsterdamse Pijp met voetbal en muziek. Pa Roelvink was beroepsvoetballer en Dries stapte in zijn voetsporen. Na drie seizoenen FC Amsterdam hield het Pijpelijntje het voor gezien en begon aan een leven als zanger. Dat verloopt niet onaardig.

Harrie Saksioni
was ooit een behendig knaapje als het om voetballen ging. Schopte het in de jeugdopleiding van Ajax redelijk ver, maar kwam te kort. Ontdekte toen dat hij ook aardig met de gitaar uit de voeten kon. Speelde sinds die ontdekking mee op tal van Nederlandse producties en behoorde jarenlang tot de vaste begeleiders van Herman van Veen.